Piast Cieszyn

Pływanie

Pierwsze publiczne, ogólnodostępne kąpielisko w Cieszynie powstało w 1862 r. Zostało zlokalizowane w zachodniej części miasta "na Brandysie". Następnie zostało przesunięte do tzw. "Grabiny", gdzie istnieje do dziś. Kąpielisko posiadało m.in. 3 metrową trampolinę i drewniane kabiny.

W 1873 r. przy domu Mentla "Pod Wałka" powstał mały basen kąpielowy o wymiarach 20 x 25 m i głębokości do 2 m. Posiadał też jednometrową trampolinę i prysznic z ręczną pompą. Przed wlotem do basenu było wydzielone zadaszone pomieszczenie, noszące dumną nazwę "Kąpiel Familijna". Z tego pomieszczenia korzystały tylko zamożne rodziny z Cieszyna.

Trzeci basen powstał w 1886 r. i został zbudowany wzdłuż promenady do Błogocic. Do czasu rozbudowy basenu w 1928 r. jego długość wynosiła 30 metrów. Pływalnia, bo tak basen wówczas nazywano, była podzielona na trzy części. Dysponowała również 3 metrową trampoliną.

W 1927 r. powstał w Cieszynie pierwszy klub pływacki pn. Sport - Club. W początkowym okresie liczył ok. 30 członków. W rok później, po wydłużeniu niecki basenu do 50 m, Sport - Club został członkiem Polskiego Związku Pływackiego. Klub specjalizował się głównie w piłce wodnej. W 1929 r. zespół zdobył mistrzostwo okręgu w piłce wodnej, a w mistrzostwach Polski został sklasyfikowany na trzecim miejscu. Trenerem wodników był akademicki mistrz świata w skokach do wody Ciegler z Berlina.

Basen kąpielowy przy al. Łyska w Cieszynie w 1928

W 1930 r. cieszyński Sport - Club został rozwiązany. Większość członków przeszła do założonego w tym czasie przy Wiejskiej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Cieszynie, Akademickiego Związku Sportowego. W dniach 13 - 14 maja 1931 r. odbyły się w Cieszynie mistrzostwa centrali Polskich AZS, w których mistrzowski tytuł w skokach z trampoliny zdobył Wolfgang Lazar. Do dobrych pływaków AZS-u należeli też Wojciech Holer i Jan Krzysiak.

W 1931 r. powstał w Cieszynie Klub Pływacki Stella, którego kierownikiem był Pustelnik. W 1933 r. Stella została rozwiązana. Zawodnicy przeszli do nowo powstałej sekcji pływackiej Strzeleckiego Klubu Sportowego. Sekcja ta działała do wybuchu II wojny światowej.

Trenerem pływaków był Jan Zając, a skoków do wody Mider. Do najlepszych zawodników Strzelca należeli: Rudolf Szymik, W. Lazar, Ferdynand Indeka, Franciszek Pasz, Alojzy Kleisek, Jan Łamacz oraz Jan Kubik.

W 1937 r. powstała sekcja pływacka przy TS Piast. Do jej działaczy należeli Ficek i Mieczysław Waszkowski. Do najlepszych pływaków należeli m.in. Góralik oraz Zdzisław Kubik.

Sekcja pływacka przy TS Piast została reaktywowana już w czerwcu 1945 r. Założył ją przedwojenny działacz pływacki Mieczysław Waszkowski wraz z bratem Stanisławem oraz trenerem Janem Zającem. Sekcja należała do Śląskiego Okręgu PZP w Katowicach, a należeli do niej przede wszystkim pływacy z okresu przedwojennego, m.in. Madejówna, Repetowska, bracia Kubikowie, Rudolf Szymik, Franciszek Pasz, Wiesław Lazar, Janiczek, Roman Słowik, Alojzy Klajsek, Kiszą, Góralik. Trenerem pływaków był Jan Zając, natomiast kierownikiem sekcji M. Waszkowski. W późniejszym okresie wzmocnili sekcję młodzi pływacy. Należeli do nich Tadeusz Suchy, Franciszek Tochaczek, Bolesław Raszka, Otton Widzik, Mieczysław Kozyra oraz Tadeusz Socholik.

Pierwsze po wojnie na ziemi cieszyńskiej zawody pływackie odbyły się w pierwszą niedzielę sierpnia 1945 r. w Wiśle. Przeciwnikiem Piasta był bielski BBTS. Franciszek Pasz tak wspomina te zawody: - Około godziny 10 zajechał na rynek samochód ciężarowy z demobilu, na którym znajdowała się grupa młodzieży. Przewodził jej przedwojenny pływak z Bielska, a następnie działacz pływacki P. Wysocki. Po odszukaniu Mietka Waszkowskiego pozbierano z okolic rynku kilku przedwojennych zawodników Klubu Sportowego Związku Strzeleckiego. Byli to: Janek Zając, Zdzisław Kubik, Janek Słowik, Karol Cybel, Benon Better oraz Nela Roik, Madejówna i ja. Towarzyszyli nam Marta Chmiel i Wera Kukuczka. Zawody pływackie wygrała drużyna TS "Piast". Podobnie jak mecz piłki wodnej, który mógł się. odbyć dzięki temu, że bramki, które znajdowały się. na basenie w Wiśle, przeżyły wojnę. Spikerem zawodów był Staszek Waszkowski, który pełnił później tę funkcję przez wiele lat.

W sierpniu 1945 r. odbyły się w Wiśle jeszcze dwa razy zawody pływackie, zorganizowane przez TS Piast. Następne zawody odbyły się również w Wiśle: z KPS Siemianowice i z drużyną pływacką Karłowa Huta k. Morawskiej Ostrawy.

Po zakończeniu sezonu pływackiego w 1945 r, odbyło się w salce "Pod Jeleniem" zebranie wyborcze sekcji. Kierownikiem został wybrany ponownie M. Waszkowski, kierownikiem technicznym sekcji F. Pasz, a sekretarzem Stanisław Waszkowski. Trenerami byli Jan Zając i b. zawodnik KS Dąb Katowice, Marek Świstoń.

W tabeli wyników 10. najlepszych pływaków w Polsce opublikowanej za rok 1945 w "Przeglądzie Sportowym" znaleźli się także cieszynianie: Franciszek Budziński - 100 m i 200 m stylem dowolnym, Zdzisław Kubik i F. Pasz - 100 i 200 m stylem klasycznym oraz Nela Roikówna - 100 m stylem klasycznym.

W 1949 r. przystąpiono do budowy nowego basenu w Cieszynie. Jednocześnie zawieszono sekcję przy TS Piast. Powstała natomiast sekcja pływacka przy KS Stal - Siła Cieszyn. Jej kierownikiem został Kisza, a zajęcia treningowe prowadzili bracia Kubikowie. Pływano na rzece Olzie w Błogocicach, na tzw. trzeciej gaci (przy trzecim jazie).

W 1952 r. zajęcia treningowe w Stali przejął W. Lazar, natomiast kierownikiem sekcji został W. Bubik. Do najlepszych pływaków Stali należeli F. Budziński i Paweł Dziedzic. W 1953 r. sekcja Stali została rozwiązana.

Sekcję pływacką przy ZKS Ogniwo (TS Piast) reaktywowano w 1950 r. Jej kierownikiem został ponownie M. Waszkowski, a trenerem Łagan z Polonii Bytom. Trenowano trzy razy w tygodniu na basenach w Wiśle i w Ustroniu. W 1953 r. oddano do użytku w Lasku Miejskim wybetonowany basen kąpielowy. Praca pływacka w ZKS Ogniwo (TS Piast) ruszyła pełną parą. Funkcję trenera przejął Otton Widzik. Pojawiło się kilku utalentowanych juniorów: Jan Raszka, Antoni Raszka, Walter Widzik, Janusz Gębala, L. Tochaczek, Franciszek Kożdoń, Józef Raszka, Ernest Lipka i Eugeniusz Wszołek.

W lutym 1956 r. sekcja ZS Sparta (TS Piast) lczyła już 65 członków. W tym samym roku odbyły się na basenie w Cieszynie pierwsze mistrzostwa powiatu w pływaniu. Wyróżnili się pływacy Piasta: F. Kożdoń (100 st. motyl, i klas.), O. Widzik (100 m dow.) oraz A. Raszka (100 i 200 m dow.).

Basen kąpielowy przy al. Łyska w Cieszynie z połowy lat `50. Na tym obiekcie rozgrywano także mecze w piłce wodnej.

Dnia 17 lipca 1957 r. odbyły się pływackie mistrzostwa Śląska seniorów i juniorów. W punktacji zespołowej drużyna Piasta została sklasyfikowana na pierwszym miejscu. Mistrzem Śląska seniorów został F. Kożdoń (200 m klas.), wicemistrzem Jan Raszka (200 m klas.), a trzecie miejsce zajął F. Tochaczek (100 m dow.). W grupie juniorek Krystyna Święty zajęła trzecie miejsce na dystansie 100 m dow. Na basenie w Czechowicach odbyły się mistrzostwa Śląska młodzików i dzieci. Zespól Piasta zajął pierwsze miejsce w punktacji dziecięcej. Mistrzami Śląska zostali: Sylwia Zając (100 m dow. dzieci), F Raszka (100 m dow. dzieci), oraz A. Raszka (100 m dow. młodzików). Podczas zawodów w Czechowicach, F. Kożdoń, Jan Raszka, E. Lipka i E. Wszołek podjęli próbę pobicia rekordu kraju w sztafecie 4 x 100 m klas. Próba się powiodła. Zespół Piasta uzyskał czas 5.57,2. Poprzedni rekord Polski należał do Warty Poznań i wynosił 6.08,00.

Basen kąpielowy przy al. Łyska w Cieszynie z połowy lat `50. Na tym obiekcie rozgrywano także mecze w piłce wodnej.

Dnia 12 września 1957 r. odbyły się na basenie Piasta mistrzostwa powiatu. Tytuły mistrzowskie zdobyli: Hildegarda Tomanek (100 m klas.) K. Święty (100 m dow.), F. Kożdoń (100 m klas. i motyl.) oraz A. Raszka (100 m dow. i grzb.). W grupie chłopców wygrali Roman Giabzdyl (100 m klas.) i Piotr Hliśnikowski (100 m dow.).

Pływacy Piasta zdobyli także komplet zwycięstw podczas mistrzostw powiatu we wrześniu 1958 r. Tytuły mistrzowskie zdobyli następujący podopieczni O. Widzika: S. Zając (100 m dow.), K. Święty (100 m klas.), A. Raszka (100 m dow. i klas.), P. Hliśnikowski (100 m grzb), Jarosław Hinczak (50 m grzb.) i 100 m dow. chłopców oraz Marian Socholik (100 m klas. chłopców).

Dnia 9 września 1962 r. odbyły się na pływalni w Janowie mislrzostwa Śląska seniorów. Tadeusz Mazur z TS Piast zdobył tytuł mistrza Śląska na 1500 m dow. (20.58,2) oraz wicemistrza na 400 m dow. (5.12,0). W Janowie odbyły się również mistrzostwa Śląska młodzików. Elżbieta Brak zajęła czwarte miejsce na 200 m klas. (3.28,0). a Józef Kołder tą samą pozycję na 200 m klas. (3.26,0).

W 1964 r. TS Piast zostało zmuszone do przekazania basenu kąpielowego resortowi gospodarki komunalnej miasta Cieszyna. Sekcja pływacka przestała istnieć.

W czerwcu 1966 r. Społeczna Sekcja Pływacka przy PKKFiT zorganizowała w Cieszynie zawody pływackie. Na dystansie 50 m st. dow i klas. wygrała Elżbieta Brak, a 50 m st. dow. i klas. najszybciej przepłynął Tadeusz Mazur, który startował już w barwach Polonii Bytom. T. Mazur podjął próbę pobicia rekordu basenu na 100 m dow. który od 1954 r. należał do J. Tołkaczewskiego i wynosił równo jedną minutę. Próba się nie powiodła; były zawodnik Piasta uzyskał czas 1.01,7.

Zawodnicy sekcji TS Piest z 1961 r. Instruktorem pływaczek i pływaków był Otton Widzik.

W maju 1967 r. utworzono sekcję pływacka przy Stali Cieszyn. Liczyła 70 pływaków, a zajęcia treningowe prowadzono na kryłym basenie w Katowicach. Trenerem był O. Widzik, kierownikiem Z. Kubik, a po jego śmierci T. Suchy.

W 1968 r. do upowszechniania pływania przystąpił WOPR. Kursy ratowników wodnych II klasy zdobyli wówczas Czesław Skrzypczek, Jan Pniok, Zbigniew Szopa, Bogusław Mitręga i Bronisław Korol. W połowie 1968 r. powołano również Komisję Upowszechniania Pływania przy Stali, która podjęła się prowadzenia nauki pływania.

W czerwcu 1969 r. odbył się na basenie w Cieszynie mecz pływacki Stal Cieszyn - Stal Zabrze. Dla Cieszyna zwycięstwa odnieśli: Irena Puzon (50 m grzb.), Kazimierz Matros (50 m dow.) i Franciszek Mospan (100 m dow.). W lipcu Stal zorganizowała wspólnie z PKKFiT pływackie mistrzostwa szkół. W grupie szkół podstawowych I miejsce zajęła SP nr I, II - SP nr 6, III - SP nr 4. W grupie szkół średnich kolejność była następująca: Technikum Budowlane, ZSZ nr 1 Cieszyn, Technikum Rolnicze.

W 1971 r. sekcja pływacka KS Cieszyn została rozwiązana. Popularyzację pływania w mieście przejął powstały w 1975 r. Oddział Rejonowy WOPR.

Na podstawie "Piast Cieszyn - klub z tradycjami 1909 - 1999", Janusza Kunisza i Kazimierza Raszki.