Dżudo

  Początki dżudo w Cieszynie sięgają stycznia 1959 r. Wówczas to przybył do miastaZygmunt Musioł. Przedtem przebywał w Stanach Zjednoczonych, w Nowej Zelandii i na Dalekim Wschodzie. W 1948 r. zdobył w Derby (Anglia) brązową wstęge judo, która była wówczas najważniejszym akademickim stopniem wtajemniczenia.

  Istniał w Cieszynie dla dżudo podatny grunt. Na pierwszy kurs zapisało się 85 młodych sympatyków tego sportu. Trwał cztery miesiące, a zakńczyło go blisko 50 osób.

  W maju 1959 r. z inicjatywy przewodmczącego Miejskiego Komitetu Kultury Fizycznej Alojzego Szupiny założono sekcję dżudo przy KS Stal Cieszyn. Trenerem został wspomniany Z. Musioł. Uruchomiono też dalsze kursy dżudo i jiu-jitsu.

  Aktywną działalność nowo powstałej sekcji szybko zauważono w Polskim Związku Judo, który powstał w czerwcu 1957 r. Jeszcze w 1959 r. powierzono działaczom z Cieszyna organizację I Drużynowych Mistrzostw Polski. Na miejsce wyznaczono Teatr im. Adama Mickiewicza. Komitetem Organizacyjnym mistrzostw kierował Radosław Rusinek, a jego zastępcą był Z. Musioł. Mistrzostwa odbywały się w dniach 21-22 listopada. Na starcie stanęło dziewięć zespołów: AZS AWF Warszawa, AZS Kraków, AZS Warszawa-Jelonki, AZS Politechnika Warszawska, Wybrzeże Gdańsk, Lotnik Warszawa, Ognisko TKKF Wrocław oraz Spójnia Gdańsk. Tytuł mistrzowski wywalczyła drużyna Wybrzeża. Dżudocy Stali Cieszyn nie brali udziału w zawodach. Zaprezentowali się natomiast publiczności podczas pokazów.

  W dniach 20-21 lutego 1960 r. w Pałacu Młodzieży w Katowicach odbyły się I Indywidualne Mistrzostwa Śląska. Generalny sukces odnieśli podopieczni Z. Musioła.Ernest Nemec zdobył dwa tytuły mistrzowskie, w wadze półciężkiej wśród juniorów oraz w średniej w grupie seniorów. W wadze średniej juniorów zwyciężył Józef Handzel przedKarolem Jarosińskim. Wśród seniorów srebrne medale przypadły Edwardowi Cichemu (waga piórkowa), Franciszkowi Burianowi (lekka) i Józefowi Czyżowi(półciężka), natomiast brązowe Jackowi Jaworskiemu (kogucia), Ryszardowi Smelikowi (piórkowa) oraz Bolesławowi Guzarowi (półciężka). Bez medalu z mistrzostw wrócili Józef Śliwka i Henryk Chmiel.

Zawodnicy sekcji dżudo zakładowego kola LOK „Celmy”. Fot. Janina Ciupek.

  Po tych sukcesach nastąpił kryzys. Cześć zawodników zakończyła czynną karierę bądź przeszła do innych klubów. Na dodatek zabrakło środków na działalność szkoleniową. Ostatecznie doszło do rozwiązania sekcji Stali.

  Powrót dżudo nastąpił w Cieszynie w 1969 r., kiedy to z inicjatywy młodych pracowników Wydziału Nawijalni „Celmy” założono sekcję. Patronat nad młodymi dżudokami przejął Zarząd Zakładowy LOK, a prezesem został Jerzy Bednarczyk. Dużą pomoc w początkowym okre­sie udzielali sekcji tacy działacze, jak: Stanisław Głazowski, Stanisław Stańko, Alojzy Jędrysik, Janusz Malec, Władysław Babiński iEdward Wałga, jak również aktywiści Zarządu Powiatowego ZMS w Cieszynie: Jerzy Stawarczyk i Benedykt Siekierka oraz Kazimierz Raszka, prezes Zarządu Powiatowego TKKF. Pomimo trudności lokalowych i sprzętowych sekcja wykazała dużą aktywność. Brała udział w letnich spartakiadach sportów obronnych, a działacze organizowali turnieje kla­syfikacyjne o puchar przewodniczącego ZP ZMS oraz turnieje i pokazy z okazji rocznic państwowych.

  W 1971 r. sekcja liczyła 30 zawodników. Trenerem dżudoków były zawodnik GKS Wodzisław, zdobywca zielonego pasa – III kyu, Kazimierz Konior. W tym okresie zawodnik Stanisław Kohutek wykonał skok tygrysi z przewrotem wprzód przez 12. położonych obok siebie zawodników. Wyrównał w ten sposób rekord Polski.

  Pod koniec stycznia 1972 r. 20 wyróżniających się dżudoków zdało pomyślnie egzamin na 4 kyu. Egzaminatorem był 1 Dan, trener Polonii Bytom Zbigniew Kowol, a w nadawaniu stopni uczestniczył prezes Okręgowego Związku Judo w Katowicach, Karol Fabia. W miesiąc później (23 lutego) odbył się egzamin na 3 kyu (III klasa sportowa). Otrzymało ją 12. dżudoków. Trener K. Konior otrzymał 1 Dan. Egzaminatorem był trener ROW Rybnik, Ryszard Rcjdych.

Ukonorowaniem aktywnej działalności było powierzenie cieszyniakom organizacji XIII Indywidualnych Mistrzostw Śląska Seniorów w 1972 r. (29-30 września). W mistrzostwach startowała rekordowa ilość zawodników.

  Do najlepszych dżudoków w tym okresie należeli: Tomasz Perchała, Wiesław Kuchejda, Roman Śpiewak, Andrzej Cholewa, Jerzy Pilch, Ryszard Palka, Roman Mitręga, Mieczysław Matuszek, Franciszek Studencki, Bronisław Kuchejda i Adam Sikora.

  Z początkiem lat 70. istniała też sekcja dżudo przy AZS Filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie. Najlepszym dżudokiem – akademikiem był Ernest Mazalik.

  Po mistrzostwach Śląska wystąpił regres. Trenowano nieregularnie, brakowało sprzętu i środków. Zawodnicy coraz częściej odchodzili z sekcji. W maju 1974 r. zrezygnował trenerKazimierz Konior oraz kierownik Jerzy Bednarczyk. W tym czasie patronat nad sekcją przejęło celmowskie ognisko TKKF. Kierownikiem został Roman Łaszek, a szkoleniem zajął się były zawodnik, Jerzy Pilch.

  W połowie lat 70. właściwie rozpoczęto pracę od nowa. Pomimo ogromnych trudności lokalowych i finansowych młodzi zawodnicy żmudnie doskonalili umiejętności. W kwietniu 1979 r., dżudocy otrzymali pawilonik starego lodowiska nad Bobrówką. Obiekt był jednak poważnie zdewastowany. Dzięki pracy dżudoków zdołano go doprowadzić do używalności. Położono amortyzowaną podłogę, doprowadzono wodę, zamontowano umywalki, dwie kabiny natryskowe, powstały ubikacje oraz ułożono matę 6 x 6 m. Treningi rozpoczęto we wrześniu 1979 r. Niestety, nie zdołano podłączyć nitki co. W zimie pawilonik był ogrzewany tylko piecami elektrycznymi i to też od czasu do czasu. Nic dziwnego, że temperatura na treningach dochodziła nawet do minus 8 st. Stan ten trwał do stycznia 1988 r., tj. do chwili zainstalowania c. o.

  Gdy wydawało się, że dżudocy mają za sobą najtrudniejszy okres, przyszedł 1980 r.. Rada Zakładowa „Celmy” zaprzestała dotowania Ogniska TKKF, a tym samym sekcji. Również działacze zakładowej „Solidarności” nie kwapili się do finansowania zakładowego sportu. W tej sytuacji przyszedł z pomocą Piast Cieszyn, przejmując sekcie 24 kwietnia 1981 r. W rok później została przyjęta do Polskiego Związku judo.

  Dżudocy pod kierunkiem J. Pilcha powoli pięli się w górę. W 1984 trenowało w sekcji 45 zawodników. J. Bardoń wziął udział w mistrzostwach Polski juniorów w Koszalinie, aLeszek Janota wygrał eliminacje makroregionu i zajął VII miejsce w finale Ogólnopolskiego Turnieju Klasyfikacyjnego we Wrocławiu.

  W dwa lata później trenowało w sekcji 57 zawodników. D. Bujok zakwalifikował się do finału OSM, natomiast w eliminacjach do OSM Tadeusz Rusin zajął V, a Roman Pilch iDariusz Cieślar VII miejsce. W turnieju towarzyskim w Sibin (Rumunia) Sławomir Iłendo pierwsze, a Jarosław Martynek drugie.

  W 1987 r. R. Pilch w finale OSM w Elblągu został sklasyfikowany na IX miejscu, natomiast J. Martynek zajął trzecie miejsce w finale OTK w Łodzi.

  W 1988 r. trenowało w sekcji blisko 60 dżudokow. W finale OSM wystąpili J. Martynek iSebastian Wiśniowski, natomiast w finałach OTK we Wrocławiu i w Łodzi, oprócz wymienionych, startowali też P. Pilch i P. Sznapka. Dżudocy Piasta zostali sklasyfikowani na drugiej pozycji w tabeli okręgowej. Najpierw, w tym czasie sekcja została znacznie osłabiona. Najpóżniej przeszedł do Gwardii Bielsko – Biała T. Rusin, a nieco później J. Martynek i S. Wiśniowski.

  Ostatecznie osłabienie zespołu nie wpłynęło aż tak znacząco na uzyskiwane w 1989 r. wyniki. W finale OTK juniorów J. Martynek zajął piąte, a R. Pilch IX miejsce, natomiast w grupie juniorów młodszych Mateusz Michałek był II i III, P. Szczypka I i IX. W mistrzostwach Polski juniorów w Gdańsku R. Pilch został sklasyfikowany na IX miejscu, aJ. Martynek odpadł w I rundzie.

  W 1989 r. w sekcji trenowało blisko 50 judokow, w tym 10 dziewczyn. Sekcja nie posiadała kierownika. Wszystkie obowiązki, tak szkoleniowe jak i organizacyjne prowadził Jerzy Pilch.

  W dniach 2 – 4 maja 1990 r. w Koszalinie odbyły się finały Ogólnopolskiej Spartakiady Młodzieży juniorów młodszych. Złoty medal w kategorii do 57 kg zdobył Mateusz Michałek, a Piotr Sznapka w tej samej kategorii wywalczył brązowy medal. W Radomiuprzeprowadzono ogólnopolski turniej klasyfikacyjny juniorów. W wadze do 56 kg pierwsze miejsce zajął P. Sznapka. W czerwcu trener Jerzy Pilch otrzymał złotą „Honorową Odznakę Polskiego Związku Judo”.

  W 1992 w Bytomiu odbyły się eliminacje makroregionu do OTK. Wśród juniorów starszych bezkonkurencyjny był Mateusz Michałek, który wygrał kategorię do 60 kg.Jarosław Cieślar w kat. do 56 kg zajął trzecią pozycję. M. Michałek triumfował także w grupie juniorów młodszych (do 62 kg). Krzysztof Żabnicki (53 kg) i Jarosław Cieślar(57 kg) zajął siódme miejsca. M. Michałek wygrał turniej OTK we Wrocławiu w grupie juniorów (62 kg). We Wrocławiu odbyły się również mistrzostwa Polski juniorów młodszych. M. Michałek w kat. 62 kg zajął drugie miejsce. Srebny medal zdobyłMichałek w mistrzostwach Polski juniorów starszych. Ponadto dżudoka z Cieszyna został akademickim mistrzem kraju w kat. 60 kg. W listopadzie Roman Pilch wywalczył brązowy medal w młodzieżowych mistrzostwach Polski (do 86 leg). W 1992 r. dżudocy wygrali piątą Ligę Szkolną Młodzików, przed Hejnałem Kęty i Gwardią Bielsko-Biała. Indywidualnie pierwsze miejsce zajęli: Mirosław Warzybok (36 kg), Mirosław Szkutek (51 kg) oraz Krzysztof Podstada (56 kg).

  W kwietniu 1993 r. Mateusz Michałek wystartował w otwartych, międzynarodowych akademickich mistrzostwach Polski juniorów we Wrocławiu, w których w kat. do 60 kg wywalczył trzecie miejsce. W dniach 15-17 października w Radomiu odbyły się mistrzostwa Polski juniorów. Doskonale spisali się dżudocy Piasta w kategorii 60 kg. Złoty medal zdobył M. Michałek, a srebrny Rafał Kuczera. Michałek startował też w międzynarodowym turnieju w Rotterdamie (Holandia). grupie seniorów w kat. do 65 kg zajął pierwsze miejsce, pokonując dżudoków z Francji, Belgii, Niemiec, Anglii oraz gospodarzy turneju.

  W styczniu 1994 r. juniorzy młodsi startowali w Jastrzębiu. Na trze­cich miejscach sklasyfikowano M. Szkutka (61 kg) i G. Jędryska (77 kg). W Bielsku-Białej swoje wagi wygrali: R. Placek (65 kg) i M. Szkutek (60 kg), a na drugim miejscu znaleźli się: P. Machej, T. Więcek (55 kg), Z. Glajc (65 kg) i J. Samiński (78 kg).

  W lutym w Bytomiu odbyły się eliminacje makroregionu śląskiego do OTK. Do finału awansowali: M. Michałek i Michał Szkutek. W Gliwicach rozegrano pierwszą eliminację do mistrzostw Polski młodziczek. Kategorię do 44 kg wygrała Barbara Gradka.

 Trener Jerzy Pilch związany jest z sekcją dżudo od 25 lat. Wychował 13. medalistów mistrzostw Polski, którzy wywalczyli w sumie 29 medali (13 złotych. 5 srebrnych, 11 brązowych). Medale zdobyli: Barbara Gradka, Leszek Janota, Piotr Kaczmarzyk. Przemysław Kolondra. Dawid Kolorczuk, Rafał Kuczera, Cezary Machej. Przemysław Machej. Jarosław Martynek, Mateusz Michałek. Roman Pilch. Piotr Sznapka i Tomasz Więcek. Największy sukces odnosi M. Michałek, członek kadry narodowej i reprezentant Polski na mistrzostwa świata w dżudo w Birmingham (październik 1999 r). Na zdjęciu Jerzy Pilch (z prawej) z wychowankiem Mateuszem Michałkiem

  W marcu dżudocy startowali w ogólnopolskich turniejach klasyfikacyjnych. WeWrocławiu w kat. do 60 kg juniorów M. Michałek zajął trzecie miejsce. W Bytomiuodbyły się eliminacje do OTK kadetów Na drugim miejscu sklasyfikowano Przemysława Macheja (60 kg), na trzecim M. Warzyboka (50 kg) i M. Szkutka (60 kg), a na piątymJ. Samińskiego (78 kg).

  Pod koniec maja w hali bielskiego BBOSiR odbył się ogólnopolski turniej drużynowy młodzików, w których wystąpiło osiem zespołów. W finale drużyna Piasta pokonała pewnie zespół Hejnału Kęty 7:4, wygrywając turniej. Dżudocy Cieszyna wyprzedzili m. in. takie potęgi, jak Gwardia Bielsko-Biała i Wisła Kraków.

  Na początku czerwca trzynastka podopiecznych trenera J. Pilcha wzięły udział w międzynarodowym turnieju Ben Masters w holender­skiej miejscowości Herlen. Lider zespołu M. Michałek potwierdził drzemiące w nim możliwości. Startując w grupie seniorów nie miał równych w wadze do 60 kg i zdobył pierwsze miejsce. Wystartował tez w grupie juniorów, gdzie również wywalczył miejsce na najwyższym podium. Wśród juniorów młodszych na wysokim, drugim miejscu został sklasyfikowany Krystian Jędrysko (45 kg), natomiast trzecie pozycje zajęli: P. Machej i Michał Szkutek (60 kg) oraz J. Samiński(78 kg). W grupie młodzików najlepiej wypadł Cezary Machej, zajmując w wadze pow. 60 kg drugą pozycję. Ponadto Przemysław Kolondra zajął czwarte miejsce (34 kg), aŁukasz Matuszek piąte (45 kg).

  W czerwcu w Gliwicach odbyły się eliminacje makroregionu do mistrzostw Polski młodziczek. W kategorii do 44 kg Barbara Gradka zajęła drugie miejsce. W mistrzostwach Polski seniorów we Wrocławiu startował M. Michałek, który w kategorii wagowej 60 kg wywalczył piąte miejsce.

  Pod koniec listopada (28) w sali BBTS Włókniarz Bielsko-Biała doszło do spotkania władz miejskich z najlepszymi sportowcami i trenerami Podbeskidzia 1994 r. Wicewojewoda bielski Jan Wysogląd uhonorował Jerzego Pilcha odznaką „Za Wybitne Osiągnięcia Sportowe”. Pod koniec 1994 r. sekcja dżudo liczyła 54 zawodników, głównie juniorów, młodzików i dzieci. Kierownikiem i zarazem trenerem był Jerzy Pilch.

  W maju 1995 roku we Wrocławiu odbył się kolejny ogólnopolski turniej klasyfikacyjny juniorów. Startujący w wadze do 60 kg Mateusz Michałek sięgnął po drugą lokale. W listopadzie Bytom gościł młodzików. Były lo eliminacje do mistrzostw Polski. Na najwyższym podium w kategorii 65 kg stanął Tomasz Więcek. Drugie miejsce wywalczyli: Robert Wisełka (36 kg), Przemysław Kolondra (46 kg) oraz Przemysław Gabryś (50 kg).

  W 1996 roku M. Michałek wystartował w grupie seniorów. Podczas mistrzostw kraju w swojej kategorii wagowej 60 kg został sklasyfikowany na dobrym, piątym miejscu. W turnieju klasyfikacyjnym w Gdańsku zajął drugą pozycję. Pod koniec roku zmienił barwy klubowe; przeszedł do Czarnych Bytom, poźnieszych drużynowych mistrzów Polski. W 1996 sukcesy notowali także inni podopieczni Pilcha. W eliminacjach do mistrzostw Polski młodzików (Bytom) R. Wisełka był pierwszym w wadze do 42 kg, w kategorii do 50 kg triumfował M. Byrdy, a P. Kolondra był drugi. Kolondra taką samą lokatę wywalczył też na macie w Płocku, podczas ogólnopolskiego turnieju kadetów.

  Od 1997 roku dotychczasowego lidera sekcji Mateusza Michałka godnie zaczął zastępować Przemysław Kolondra, startujący obecnie również w kategorii wagowej 60 kg. W barwach Polski stoczył najwięcej walkj, bo aż 260, wygrywając 200. Startował dwukrotnie w finałach mistrzostw Polski młodzików i kadetów. Od września 1997 r. bierze udział w zawodach jako junior. Osiągane rezultaty doprowadziły go do kadry juniorów makroregionu śląskiego. Największy sukces w karierze uzyskał w listopadzie 1998 roku w Pile, gdzie podczas mistrzostw Polski Federacji Sportu „Gwardia” zdobył tytuł mislrzowski. W tych samych zawodach złoty medal wywalczyła Barbara Gradka (48 kg) a brązowy krążek Tomasz Więcek (81 kg).

  Nim jednak doszło do mistrzostw w Pile, w lutym 1998 r. w Bytomiu rozegrano mistrzostwa makroregionu śląskiego juniorów. Wicemistrzami zostali: P. Kolondra (55 kg) oraz T. Więcek (73 kg), a B. Gradka sięgnęła po brązowy medal (48 kg). W maju w Kętach odbył się międzynarodowy turniej z udziałem 170 zawodników z Polski, Czech i Słowacji. Na 14 ekip Piast Cieszyn został sklasyfikowany na piątej pozycji. Drugie miejsce zajął P. Kolondra (60 kg), trzecie Tomasz Andrzejewski (73 kg), piąte - Dawid Karolczuk (50 kg), Marek Jarosz (66 kg) oraz Piotr Lichaczcwski (73 kg). W miesiąc później w Gliwicach przeprowadzono eliminacje makroregionu śląskiego do mistrzostw Polski młodzików. Trzecie pozycje przypadły D. Karolczukowi (42 kg),Łukaszowi Lorkowi i T. Andrzejewskiemu (73 kg), a piąta Zbigniewowi Karolczukowi (42 kg) i Przemysławowi Brudnemu (73 kg). W listopadzie odbyły się w Bytomiu eliminacje makroregionu do gier w ogólnopolskim turnieju klasyfikacyjnym. Wszystkie walki wygrali: B. Gradka (48 kg), P. Kolondra (60 kg), a T. Więcek wywalczył trzecie miejsce (81 kg).

Fragment treningu w pawilonie nad Bobrówką. Fot. Krzysztof Marciniuk. 

W marcu 1999 r. w Jarocinie odbyły się drużynowe mistrzostwa Polski juniorów. Sukces odniosła cieszyńska B. Gradka, startująca w barwach Gwardii Bielsko-Biała, zdobywając razem z koleżankami klubowymi drużynowe złoto. Wcześniej (luty) wychowanka trenera J. Pilcha zdobyła brąz w wadze 48 kg na indywidualnych mistrzostwach Polski juniorek w Jastrzębiu Zdroju. Również w marcu (13) we Frydku-Mistku (Czechy) odbył się międzynarodowy turniej z udziałem ponad stu zawodników. Wśród dzieci rocznika 1989-90Mateusz Kiedroń (38 kg) i Hubert Owczarzy (46 kg) zajęli trzecie miejsca. W rywalizacji młodzików Łukasz Lorek (73 kg) był piąty. W kwietniu młodzicy Piast wystartowali w międzynarodowym turnieju w Ostrawie (Czechy). Wygrała goMałgorzata Kolondra (44 kg), a drugie miejsca zajęli: Grzegorz Głowa (30 kg), H. Owczarzy (46 kg) oraz Krzysztof Strażowian (pow. 73 kg). Na majo­wym międzynarodowym turnieju w Żywcu (Słowacja) wśród dziewcząt pierwsze miejsce zajęłaM. Kolondra (44 kg), w rywalizacji chłopców młodszych Piotr Gaszczyk (24 kg) był pierwszy, H. Owczarzy (44 kg) zajął trzecie miejsce, a w grupie chłopców starszych wagę ponad 74 kg wygrał K. Strażowian, a Adam Olszar był trzeci w wadze 44 kg.

  W maju turniej w międzynarodowej obsadzie odbył się również w Kętach. Piotr Gaszczyk wygrał wagę 24 kg, a Artur Dorda (22 kg), Przemysław Gaszczyk (22 kg) iMichał Dziadek (30 kg) zajęli piąte miejsca. W grupie chłopców starszych w wadze 36 kg drugie miejsce wywalczył Paweł Gabzdyl, trzeci był Mateusz Kiedroń. Grzegorz Głowa (30 kg) był również trzeci, podobnie jak Hubert Owczarzy (44 kg). Na piątym miejscu w wadze 36 kg uplasował się Dawid Polony.

  Na początku czerwca w Opawie (Czechy) w międzynarodowym turnieju startowali 10-latkowie i młodsi. W kategorii wagowej 23 kg trzecie miejsce zajął Przemysław Gaszczyk, a Piotr Gaszczyk był piąty w wadze 26 kg. W Bytomiu walczyli młodzicy i młodziczki w ramach eliminacji makroregionu śląskiego do mistrzostw Polski. Trzecie miejsce wśród mlodziczek wywalczyła M. Kolondra (44 kg), w rywalizacji chłopców drugą lokatę w wadze 81 kg zdobył K. Strażowian, a trzecie był Łukasz Lorek (73 kg).

  W połowie 1999 r. w sekcji dżudo trenowało blisko 50 zawodników, w tym pięć dziewczyn. Zajęcia szkoleniowe w pawilonie na terenie starego lodowiska przy ul. św. Sarkandra prowadził Jerzy Pilch.

  W 2000 r. sekcję dżudo przejął MOSiR Cieszyn i pod jego szyldem cieszyńska młodzież występuje do dzisiaj.

Na podstawie „Piast Cieszyn – klub z tradycjami 1909 – 1999″, Janusza Kunisza i Kazimierza Raszki.